گروه طراحی و ساخت واحدهای صنعتی، کارخانه  محمدرضا سنگینیان

مقالات مربوط به طراحی و ساخت واحد های صنعتی

1-مبانی طرح ریزی کارخانه و واحد های صنعتی

بدیهی است طرح ریزی کارخانه تنها به فعالیت ها و فضا های داخل کارخانه و واحد صنعتی خلاصه نمی شود بلکه فعالیت هایی همچون بازاریابی،فروش،حمل و نقل خارج واحد صنعتی نیز در طراحی مؤثر است ،لذا برای رسیدن به هدف یا همان تولید و فروش باید جنبه های دیگر را قبل از احداث کارخانه و واحد صنعتی  مورد بررسی قرار داد.

طراحی کارخانه را می توان در سه سطح زیر خلاصه نمود:
1-سطح کلان یا شمای کلی:همه عناصر اصلی مثل سالن تولید،فضای سبز و عناصر جنبی مانند خط آهن و ... را نشان می دهد.
2-سطح میانی:در آن سالن های کاری و کارگاههای مربوط به هر سالن را نشان می دهد.
3-سطح جزیی:ایستگاه های کاری داخل هر کارگاه و محل ماشین ها ،ابزار آلات ،قفسه ها و... را نشان می دهد.
مکانیابی و یا جایابی واحد صنعتی به معنی پیدا کردن محلی مناسب برای استقرار واحد صنعتی می باشد به گونه ای که شرایط زیر را پوشش دهد:
1-دسترسی آسان به منابع مورد نیاز.
2-عدم ایجاد مزاحمت برای فعالیت های مجاور.
3-حمل و نقل محدود تر و اقتصادی.
4-دسترسی آسان به منابع مصرف کننده محصول.
5-نیازهای کار خانه حتی الامکان در محیط برآورده شود.
6-پارامترهای هزینه را حذف و یا کم اثر کند.

مکانیابی واحد های صنعتی روش های مختلفی دارد که یکی از روش های پر کاربرد و اید آل روش امتیاز دهی است ، در این روش تمامی پارامتر های مؤثر برانتخاب محل واحد صنعتی شناسایی می شود از مهم ترین آنها عبارتند از:
1-چگونگی دسترسی به مواد اولیه.
2-نزدیکی به بازار مصرف.
3-امکان توسعه آتی.
4-دسترسی به نیروی انسانی مورد نیاز.
5-تسهیلات ترابری.
6-آب و هوا و پارامتر های اقلیمی.
7-انرژی مورد نیاز.
8-آب مورد نیاز برای صنایع آب بر.
9-سیاست ها و قوانین دولت.
10- دیگر امکانات زیر بنایی مانند تلفن و اینترنت.

صنایع معطوف تحت تأثیر یک ویا چند پارامتر هستند که بصورت زیر تقسیم بندی می شوند:
1-صنایع معطوف به بازار.
2-صنایع معطوف به مواد اولیه.
3- صنایع دو ویا چند طرفه.
​​​​​​​در این صنایع یک پارامتر باقی پرامتر ها را تحت الشعاع قرار نمی دهد و معطوف نمی باشند ،اغلب صنایع از این گونه اند.
در مکانیابی کارخانه ها واحد های صنعتی باید به پارامترهای صنایع معطوف توجه نمود زیرا از مهم ترین شاخصه های مکانیابی واحد های صنعتی هستند.
​​​منابع:
-انتظاری هروی،عبدالرسول،(1393)، طرح ریزی واحدهای صنعتی،چاپ سوم،تهران،موسسه انتشاراتی جهان جام جم.

​​​​​​​

صنایع کوچک و طرح ریزی واحد های صنعتی

2-اهداف طرح ریزی واحد های صنعتی جهت تولید محصول​​​​​​​​​​​​​​

مهم ترین اهداف طرح ریزی و باز طرح ریزی کارخانه و واحد های صنعتی ،توسعه بهترین طرح ممکن جهت تولید محصول در قالب معیار ها و اهداف زیر مطرح می شود:
1-طراحي محصول.
2-مشخص نمودن تخصص هاي مورد نياز.
3-مکانیابی واحد های صنعتی با توجه به مشخصه های متعدد از جمله اقتصاد.
4-حد اکثر استفاده از زمین ،وسایل و نیروی انسانی.
5-طراحی فضای تولید،چیدمان، جانمایی ، طرح استقرار وتعيين محل قرارگيري ماشين آلات ، تجهيزات و ساختمان هاي مورد نياز.
6-طراحي فرايند و تعيين ظرفيت کارخانه و همچنین آسان سازی فرایند تولید و ایجاد جریان مناسب مواد برای کوتاه کردن زمان تولید.
7-تعيين ماشين آلات (تعداد ، نوع و ظرفيت) ، به حداقل رساندن سرمایه گذاری روی ماشین آلات و تجهیزات و حفظ انعطاف پذیری در ترتیب قرار گرفتن ماشین آلات و عملیات.
8- تعيين سيستم حمل و نقل مواد برای به حداقل رساندن حمل و نقل ها.
9-تعيين امکانات رفاهي و فراهم نمودن محیطی امن و سالم همراه با آرامش برای کارکنان.
10-تعيين نوع و مشخصات انبارها.
11-تغییر و توسعه در طرح و یا نوع محصول.
12-تغییر در روش تولید.
13-کوچک(محدود)و یا بزرگ(گسترده)کردن بخش ها.
14-تعویض و بروز کردن تجهیزات و ماشین آلات قدیمی.
15-از بین بردن مشکلات تولید(وجود ضایعات،بی نظمی،شرایط بد محیطی و...).
​​​​​​​
طرح ریزی واحدهاي صنعتي فرايندي است  با هدف استقرار مناسب اجزاء فيزيكي مورد نياز يك كارخانه به طوري كه ورودي هاي كارخانه(مواد اولیه) با كارايي مطلوب از اجزاء فيزيكي عبور كرده و خروجي هاي موردنظر كارخانه(محصول نهایی) را فراهم آورد.
برخي از اجزاي فيزيکي یک واحد صنعتی عبارت است از:
1- ماشين آلات و تجهيزات .
2. سالن هاي توليد.
3- انواع انبارها.
4-امکانات دريافت و ارسال.
5- واحدهاي اداري.
6- تجهيزات ايمني.
7-تأسيسات سرمايشي و گرمايشي.
8- امکانات پرسنلي.
9-فضاي سبز.
10- بار انداز ها و پارکينگ ها.
​​​منابع:
-انتظاری هروی،عبدالرسول،(1393)، طرح ریزی واحدهای صنعتی،چاپ سوم،تهران،موسسه انتشاراتی جهان جام جم.​​​​​​​

​​​​​​​
​​​​​​​​​​​​​​

صنایع کوچک و طرح ریزی واحد های صنعتی

3-معيارهاي کارايي وعملکرد مناسب در طراحي کارخانه​​​​​​​

1- روان بودن فرآيند توليد :
-بدون وقفه باشد.
-مسير ساده ، مسيري که حتي المقدور مستقيم بوده و برگشت به عقب وجود نداشته باشد.
2- کم بودن حجم انتقال مواد :
-قرار دادن دستگاه ها با توجه به ترتيب عمليات.
-کم کردن فاصله بين دستگاهها و دپارتمان هاو ايستگاههاي کاري.
-استفاده از ظرفها و تجهيزات حمل و نقل مناسب.
3- بالا بودن سرعت گردش مواد در جريان تولید.
-استفاده از ماشين آلات و تجهيزات با کارايي بالا.
 -طراحي مناسب فرآيند.
-طراحي مناسب ايستگاههاي کاري.
4- انعطاف پذيري :
 -در مقدار، نوع و حتي فرايند توليد.
5- پائين آوردن حجم سرمايه گذاري .
6- استفاده مؤثر از نيروي انساني :
-بالانس خطوط توليد.
-حمل ونقل هاي دستي.
-قراردادن مواد و قطعات در محلهاي مناسب.
-هماهنگي انسان و ماشين.
7-امکانات رفاهی کافی برای کار کنان
8- ايمن بودن شرايط کاري:
-نصب تجهيزات اطفاءحريق.
-صدمات نا شی از چيدمان،در صورت نیاز با توجه به نوع دستگاه سعی شود دستگاه های با ریسک خطر بالا در مجاورت راههاي خروج اضطراري و یا حاشیه های سالن تولید جانمایی شوند.
-صدمات ناشی از لوازم و تجهیزات ایمنی.
9- توجه به ارگونومي:
-نور.
-رنگ محيط.
-رطوبت.
-جهت وزش باد.
10-کم بودن ضايعات توليدي و افزايش کيفيت محصولات.
​​​منابع:
-انتظاری هروی،عبدالرسول،(1393)، طرح ریزی واحدهای صنعتی،چاپ سوم،تهران،موسسه انتشاراتی جهان جام جم.

صنایع کوچک و طرح ریزی واحد های صنعتی